Tuesday 23 August 2011

Paribasa Sunda

Abong lètah teu tulangan


Sagala dicaritakeun sanajan pikanyeurieun batur



Adam lali lapel

Poho ka baraya jeung poho ka lemah cai



Adat ka kurung ku iga

Adat tèh hèsè digantina. /Lampah gorèng hèsè leungitna.



Adèan ku kuda beureum

Beunghar ku barang tititpan atawa ginding ku pakèan batur. /Ginding ku pakèan meunang nginjeum.



Adigung-adiguna

Gedè hulu, boga rasa leuwih ti batur. Kaciri dina laku-lampahna jeung omonganna. Takabur, sombong



Agul ku payung butut

Agul ku turunan



Ajak Jawa

Ngajak anu heunteu saenyana, heunteu terus jeung hatè, ngan ukur papas baè, supaya ngeunaheun batur.



Akal koja

Pinter dina kagorèngan atawa kajahatan



Aki-aki tujuh mulud

Lalaki nu geus kolot pisan



Aku panggung

Darèhdèh jeung mèrè mawèh, ngan hanjakal ku ieu aing, asa pangpunjulna, pangbeungharna jst.



Aku-aku angga

Ngaku ngaran batur kalawan ngandung maksud hayang mibanda. Ngaku baraya batur anu beunghar atawa jeneng kalawan aya pangarahan, mamrih kahormatan atawa kauntungna



Alak paul

Tempat anu lain di kieuna, ngenaan jauhna jeung pisusaheunna. /Jauh pisan.



Alak-alak cumampaka

Resep jeung hayang dipuji ku batur, boga rasa pangpunjulna. Atawa anu handap hayang nyaruaan nu luhur, nu hina hayang nyaruaan nu mulia dst.



Alus panggung(alus alur) = alus laur, hadè omè

Tegep dedeg pangadegna



Ambek nyedek, tanaga midek

Ari napsu pohara gedèna, ngan hanjakal teu kaanteur ku tanaga, ma’lum geus ropoh/ Napsu gedè tapi tanaga euweuh.



Ambekna sakulit bawang

Gampang pisan ambek



Amis budi

Hadè paroman



Amis daging

Babari katerap panyakit



Anak emas

Budak atawa kolot nu kacida dipikanyaahna. Teu kudu ku indung bapana baè, bisa ogè ku dununganna.



Anak merak kukuncungan

Turunan anu hadé laku lampahna, luhur budina, galibna sok hadé deui laku lampahna, luhur deui budina, cara luluhurna baé.



Anak merak kukuncungan

Sipat-sipat nu aya di anak, babakuna nu hadèan, sasarina loba anu diturunkeun ku kolotna.



Anak puputon

Anak nu kacida di dama-damana, nu pohara di pikanyaahnya



Anjing ngagogogan kalong

Mikahayang nu lain-lain, anu pamohalan pilaksanaeun. /Mikahayang no moal bakal kasorang



Ari diarah supana, kudu dipiara catangna

Naon baé anu mere hasil ka urang kudu diurus bener-bener. /Mikahayang nu lain-lain.



Anu borok dirorojok nu titeuleum disimbeuhan

Mupuas ka nu keur cilaka



Ari umur tunggang gunung, angen-angen pecat sawed

Ari umur geus luhur, tapi hate ngongoraeun kènèh. /Ari umur geus kolot tapi ari kahayang siga budak ngora.



Asa dijual payu

Ngungun duméh nyorangan di panyabaan, jauh ti indung ti bapa. /Nunggelis euweuh batur, ditinggalkeun.



Asa ditonjok congcot

Meunang kabungah anu gedè, anu saenyana teu diarep-arep. /Ngarasa bungah pisan.



Asa ditumbu umur

Boga rasa kahutang budi nu pohara gedéna, sabab kacida tumarimana ditulungan keur waku nandangan lara atawa meunang karerepet anu gedé.



Asa nanggeuy endog beubeureumna

Kacida nyaahna



Asa nyanghulu ka jarian

Ngawula ka nu sahandapeun umur, pangarti atawa pangalamanana.



Asa potong leungeun katuhu

Leungiteun jalma anu pohara hadè gawena



Asa teu beungeutan

Awahing ku èra.



Asa tungkeb bumi alam

Rarasaan jelema anu pohara bingungna, nuju poèk mongklèng pipikiranna



Asa rawing daun ceuli

Teu ngeunah hate ku lantaran remen pisan ngadéngé omongan batur anu matak teu ngeunah.



Asak warah

Cukup atikan (didikan). Cirina, henteu dusun; basa jeung paripolahna merenah euweuh nu salah.



Atah anjang

Langka silih anjangan



Atah warah

Kurang atikan (didikan). Cirina, dusun; basa jeung paripolahna loba nu salah.



Ati mungkir, beungeut nyanghareup

Palsu, siga sono, tapi henteu. Siga nyaan, tapi henteu jeung saterusna.



Ati putih, badan bodas

Beresih haté, teu aya geuneuk-maleukmeuk



Awak sabeulah

Teu rimbitan, mun ninggang di awéwé teu boga salaki, mun ninggang di lalaki teu boga pamajikan



Awak sampayaneun

Maké pakéan nu kumaha ogé, katénjo pantes atawa lucu bae.



Awak satilas

Jangkung lenjang



Awèwè dulang tinandè

Awèwè nurutkeun kumaha salaki



Aya astana sajengkal

anu mustahil ogè bisa kajadian. Upamana, budak leutik kènèh geus maot, sabab sasarina mah nu geus kolot pisan anu maot tèh jst.



Aya bagja teu daulat

Arèk meunang bagja atawa kauntungan, tapi teu tulus



Aya di sihung maung

Kulantaran loba kawawuh gegedéan, dina aya karerepet atawa kaperluan anu penting téh, gampang naker meunangna pitulung.



Aya jalan komo meuntas

Aya kahayang, tambah aya nu ngajak. /Aya lantaran anu diarep-arep ti tadina, nepi ka maksud urang gancang kahontalna. /Aya pijalaneun pikeun ngalaksanakeun atawa ngabulkeun kahayang. /Eukeur mah aya maksud, turug-turug aya pilantaraneunana



Aya jurig numpak kuda

Aya milik nu teu disangka-sangka



Aya peurah

Aya komara, aya harga, aya pangaji



Aya pikir kadua leutik

Aya kahayang



Aya réngkolna

Aya tulisanna



Ayakan tara meunang kancra

Nu bodo jeung nu pinter moal sarua darajatna jeung pangasilanana



Ayem tengtrem

Tenang taya kasieun



[Dari berbagai sumber]